Ngồi trên xe lăn sau di chứng xuất huyết não, ánh mắt Sư ông vẫn
tinh anh và đầy nội lực. Từng cử chỉ giao tiếp bằng cách ra dấu vẫn gãy
gọn, rồi ông quan sát chung quanh, như ông từng viết: Ngồi cho yên để
bắt đầu thấy rõ.
Sự Yên ấy, tôi đã từng được trải nghiệm với Thiền sư, trong những
lần hạnh ngộ từ năm 2005 đến 2008. Tôi được tham dự trực tiếp các cuộc
hội kiến giữa Thiền sư với chư tôn giáo phẩm lãnh đạo Giáo hội Phật giáo
Việt Nam, cũng như những buổi pháp thoại và thiền hành do ông trực tiếp
hướng dẫn giới trí thức, doanh nhân trong nước.
Trong hai chương trình “Thở và cười” tại TP HCM và Hội An, Sư ông
đều truyền năng lượng bình an và tỉnh giác cho mọi người bằng động tác
đặt bàn tay phải lên tim mình rồi hướng xuống thính chúng trong hội
trường. Khi ông ngồi trong tư thế tọa thiền kiết già và pháp thoại, một
sự an yên bao trùm khán phòng rộng lớn. Tôi cảm thấy dòng suối an lành
chảy tràn trong mình và không muốn phá vỡ trạng thái ấy. Tôi nhìn quanh,
hàng trăm người đều lắng yên, chăm chú.
“Ngồi cho yên để bắt đầu thấy rõ” hay nói cách khác là nghệ thuật
ngồi yên là một trong những đề tài cốt lõi được Sư ông thuyết giảng
nhiều nhất trong những lần tôi diện kiến.
Thầy diễn giảng: “Khi ta rót nước táo vào ly và nước táo đang bị
vẩn đục, muốn có được ly nước táo thơm, trong để uống thì ta phải đặt nó
xuống mặt bàn khoảng từ năm đến mười phút, để những cặn bã li ti trong
ly nước táo chìm lắng xuống. Cũng vậy, nếu mình cho phép cơ thể mình
ngồi thật yên giữ thân ngay thẳng, buông thư, theo dõi hơi thở chánh
niệm thì thân và tâm mình sẽ được lắng dịu trở lại”.
Ngồi yên và tận hưởng hơi thở, ý thức rằng mình đang còn sống là
một hạnh phúc lớn. Ngồi yên và không cố gắng để trở thành một người nào
khác. Khi những tâm tư của mình lắng đọng, mình sẽ tiếp xúc được với
những nhiệm mầu của sự sống đang có mặt.
Trò chuyện với ông, giới doanh nhân Việt Nam chia sẻ rằng họ quá
bận rộn, luôn chạy đua với thời gian, với núi công việc không biết bao
giờ vơi. Có người tâm sự, không một ai có thể thay thế công việc của họ,
họ không có thời gian để dùng bữa điểm tâm sáng cùng với vợ, chồng,
con; hoặc ăn chung bữa cơm gia đình. Thầy nói, chính vì có những người
như bị ma đuổi, không ý thức được mỗi bước chân, bữa ăn của mình, nên
“ta phải nâng đỡ nhau để thực tập dừng lại”. Nếu lỡ hẹn với giây phút
hiện tại, tức là ta đánh mất sự sống.
Chúng ta ai cũng hiểu được điều ấy. Nhưng vấn đề là trong đời sống
hàng ngày ta vẫn hành xử như chưa từng tiếp xúc với giáo lý mầu nhiệm
này. Đó là vì tập khí lo lắng, rong ruổi và sợ hãi trong ta quá sâu dày.
Thiền sư đã bày cho chúng tôi phương pháp đối trị với phiền não và sự
mất chánh niệm qua từng hành vi, cử chỉ. Rằng quê hương đích thực của ta
là bây giờ và ở đây, là nơi hải đảo của tự thân. “Mỗi ngày, mỗi người
nên dành cho mình từ năm mười phút cho tới hai ba mươi phút để nhận diện
lại chính mình. Ngồi cho yên để ăn mừng sự sống”, Thiền sư nói.
Sư ông hướng dẫn chúng tôi ăn cơm trong chánh niệm - tức sự im lặng
tuyệt đối; nhai thật kỹ món ăn, nuốt chậm rãi từng miếng, ý thức được
mình đang ăn cơm. Sư ông hướng dẫn mọi người đi thiền hành trên bãi cỏ
tại Văn Thánh và trên bờ biển Hội An.
Giới trí thức, doanh nhân từ mấy chục năm nay, vốn chỉ có cơ hội
biết Thiền sư qua sách, băng đĩa nên khi có cơ hội nghe pháp thoại trực
tiếp thì ai nấy rạng ngời, vui sướng. Các vị giáo thọ Làng Mai cũng tham
vấn tâm lý cho từng người, hướng dẫn thiền buông thư cho hơn 500 vị,
dạy họ cách nằm trên bãi cỏ và quán niệm hơi thở. Có người “không chịu
nổi” nổi cảm giác êm ái, đã ngủ ngon lành.
Chúng tôi ra về, biết ơn và hoan hỉ, hấp thụ được nhiều năng lượng
của sự tỉnh thức, biết thở và biết cười hơn. Giờ đây, mỗi khi nhìn hình
ảnh những hạt thóc đang nẩy mầm trong lòng cái bát, hình ảnh biểu trưng
“Thở và cười”, tôi lại mỉm cười với chính mình.
Nhiều người Việt Nam sau đó bày tỏ sự mong muốn có thêm các chương
trình với Thầy hơn nữa, nhưng rất đáng tiếc, do một số lý do, từ năm
2009, chương trình bị dừng lại.
Nhưng bây giờ, quê hương lại đón ông về hẳn, như câu kệ rất nổi tiếng của ông:
Đã về, đã tới
Bây giờ, ở đây
Vững chãi, thảnh thơi
Quay về nương tựa.
Kể từ năm 2014, sức khỏe Sư ông Làng Mai đã khác đi sau cơn xuất
huyết não, dù đã “hồi phục một cách kỳ diệu” theo lời các bác sĩ Mỹ. Đối
với một người tu thiền, ngộ thiền, sống thiền an nhiên như Sư ông thì
việc bức bách về thân bệnh chỉ là một trong những biểu hiện cần và có
trong bốn quá trình “sanh, trụ, dị, diệt” hoặc “thành, trụ, hoại, không”
mà Đức Phật chỉ rõ, thế gian đều tuần tự trải qua.
Hành trình ở tuổi 93 như Sư ông Làng Mai là sự trở về cội nguồn tâm
linh “không sanh, không diệt, không sợ hãi”, là hiện thực hóa niềm ao
ước thâm sâu mấy mươi năm của một Người vô sự.
Tôi hẹn lòng sẽ sớm đi thăm Chùa Từ Hiếu, để được hấp thụ sự an yên
vô giá ngày nào Sư ông làng Mai đã trao tặng cho tôi, cũng như đã phụng
hiến cho nhân loại trong suốt hơn 40 năm gieo trồng hạt giống trí tuệ
và chánh niệm.
Phổ Tâm_